Aktualności

Do czego służą kolby miarowe?

Kolba miarowa jest jednym z najważniejszych szklanych naczyń laboratoryjnych. To do niej trafiają substancje, z których ma powstać z góry określona ilość roztworu. Kolby miarowe są przystosowane do pracy w, często trudnych, laboratoryjnych warunkach. Korzystanie z nich ułatwia ich kształt i wykończenie szyjek. Do czego można wykorzystać kolbę miarową? Co ją wyróżnia? Wyjaśniamy.

Kolby miarowe – charakterystyka

Są to naczynia o specyficznym wyglądzie. Ten szklany sprzęt laboratoryjny składa się z kulistego zbiornika na ciecz oraz z długiej i wąskiej szyjki.

Na kolbie miarowej musi obowiązkowo znaleźć się podziałka – w przypadku modeli miarowych jest to jedna kreska. Wskazuje ona objętość cieczy (substancji, roztworu lub mieszaniny), którą można przygotować w tym naczyniu. Charakterystycznym detalem kolby miarowej jest jej zamknięcie. Jest to szklany lub plastikowy korek. Za jego pomocą i dzięki starannemu oszlifowaniu zakończenia szyjki można szczelnie zamknąć to naczynie.

Co wyróżnia kolby miarowe?

Kolby te, tak jak inne naczynia laboratoryjne, powstają z wytrzymałych materiałów o wyśrubowanych parametrach. Kolby miarowe produkuje się najczęściej ze szkła borokrzemianowego, dzięki czemu naczynia te mają dużą odporność na:

• gwałtowne zmiany temperatury – nie grozi im uszkodzenie na skutek szoku termicznego. Oznacza to, że nie pękają, mając kontakt z wysoką, a tuż po chwili niską temperaturą;

• uszkodzenia mechaniczne – mimo chataretystcznej konstrukcji kolby ani szyjka, ani zbiornik na ciecz, nie są podatne na uszkodzenia.

Powierzchnia tych naczyń laboratoryjnych ma też neutralny poziom pH, co jest kluczowe dla prawidłowego przeprowadzania reakcji chemicznych i tworzenia roztworów.

Jakie są rodzaje kolb miarowych?

Pojemność nie jest jedynym parametrem, który odróżnia od siebie kolby miarowe. Powstają one także z materiałów o różnym odcieniu. Podczas pracy w laboratorium wykorzystuje się naczynia ze szkła:

• bezbarwnego – to właśnie te kolby najczęściej wykorzystuje się w laboratoriach podczas tworzenia roztworów i przeprowadzania doświadczeń;

• kolorowego – zastosowanie takich naczyń jest niekiedy konieczne ze względu na specyfikę związków chemicznych. Są one przeznaczone do kontaktu ze światłoczułymi substancjami, których właściwości mogą zmienić się na skutek kontaktu ze światłem. Do takich związków chemiczny należy np. azotan srebra i witaminy. Są to naczynia wykonane ze szkła w odcieniu oranżowym lub bursztynowym.

Co to znaczy, że kolba miarowa jest skalowana „na wlew”?

Skalowanie „na wlew” (z ang. In) zapewnia precyzję podczas przygotowywania roztworów, które muszą mieć ściśle określone stężenie. Jednak skala znajdująca się na szkle zawsze informuje jedynie o tym, ile substancji zostało wlane do kolby. Nie odnosi się ona do ilości roztworu, który następnie po przelaniu z kolby znajdzie się w innym naczyniu. Objętość takiej substancji należy kontrolować, przyglądając się np. podziałce na menzurce.

W jaki sposób są oznakowane kolby miarowe?

Na kolbie miarowej nie ma precyzyjnej skali – znajduje się na niej jedna kreska, za której pomocą można odmierzyć lub zweryfikować objętość cieczy. Wartość ta jest wyrażona w mililitrach lub litrach. Najmniejsze naczynia (o pojemności kilkudziesięciu milimetrów) wykorzystuje się podczas analizy śladowej. Natomiast największe z nich są przeznaczone do przygotowywania oraz do przechowywania roztworów mianowanych.

Należy mieć na uwadze, że to, ile mililitrów roztworu może znaleźć się w kolbie, dotyczy jedynie cieczy w temperaturze 20°C. Informacja o tym znajduje się na naczyniu laboratoryjnym.

Czym różnią się szkolne kolby miarowe od tych wykorzystywanych w najlepszych laboratoriach?

Na rynku dostępne są kolby miarowe:

• klasy A – są to naczynia o podwyższonym standardzie. Każda z takich kolb ma unikalny numer seryjny. Wykorzystuje się je do przeprowadzania wszelkiego rodzaju analiz i doświadczeń, w tym takich wymagających najwyższej precyzji pomiarów;

• klasy B – te naczynia są przeznaczone do wykorzystywania w szkołach i w uczelnianych laboratoriach podczas ćwiczeń ze studentami. Niekiedy używa się ich do prostych laboratoryjnych prac jakościowych.

Do czego wykorzystuje się kolby miarowe?

Te szklane naczynia z wąską szyjką znalazły zastosowanie w chemicznej analizie jakościowej. Służą one do przygotowywania roztworów mianowanych – takich, które mają z góry określone stężenie. Oprócz tego kolby miarowe można wykorzystywać jako szkło laboratoryjne, do przechowywania stworzonych substancji. W tym celu ich szyje wykańcza się kołnierzami i można zamykać je za pomocą korków.

W jaki sposób przygotowuje się roztwór w kolbie miarowej?

By w kolbie miarowej powstał roztwór, należy:

• umieścić w naczyniu dokładnie odmierzoną ilość składników – cieczy i substancji stałych. By mieć pewność, że znajdą się one w kolbie, warto wykorzystać na tym etapie lejek;

• zamknąć kolbę i starannie, poruszając nią, wymieszać jej zawartość;

• po rozpuszczeniu substancji stałej dodać tyle rozpuszczalnika, aby płyn w naczyniu dosięgnął kreski na szkle;

• zamknąć naczynie i obrócić je kilkanaście razy.

Mimo postępu technologicznego szklane kolby miarowe są ciągle nieodzownym elementem wyposażenia laboratorium. To właśnie dzięki nim mogą powstawać złożone roztwory i za ich pomocą wykonuje się skomplikowane analizy chemiczne. Ze względu na to, jak wiele rodzajów badań jest przeprowadzanych w laboratoriach i w placówkach badawczych, na co dzień wykorzystuje się naczynia o różnej pojemności, kolorze i różniące się szerokością szyjki.